Ortoreksja i zdrowe odżywianie - czy znaczy to samo?

Ortoreksja ze zdrowym odżywianiem ma niewiele wspólnego. To są dwa przeciwległe pojęcia, bo ortoreksja to obsesja na punkcie zdrowego jedzenia, podczas gdy zdrowe odżywianie to zrównoważone podejście do diety.

Oto kilka kluczowych różnic:

• Elastyczność vs. Obsesja

  • Zdrowe odżywianie pozwala na okazjonalne zjedzenie „mniej zdrowych” produktów bez poczucia winy.
  • Ortoreksja prowadzi do obsesyjnego unikania „nieczystych” produktów, co powoduje lęk i stres.

• Zdrowie psychiczne i społeczne

  • Zdrowe odżywianie nie wpływa negatywnie na życie towarzyskie – można jeść na mieście, z rodziną.
  • Ortoreksja często prowadzi do izolacji, unikania spotkań, gdzie jedzenie może być „nieidealne”.

• Kontrola vs. Przymus

  • Zdrowe odżywianie to świadome wybory, ale bez obsesyjnego analizowania składników.
  • Ortoreksja sprawia, że każda decyzja żywieniowa jest przymusem i źródłem stresu.

Jak można pomóc osobie z ortoreksją? Jakie wskazówki są przydatne? Już wyjaśniam. Jeśli ciągle koncentrujesz się na jedzeniu i swojej wadze, starasz się "mieć czystą michę", unikasz produktów przetworzonych, często jesz przygotowane przez siebie dania lub produkty, to weź pod uwagę następujące kwestie:

1. Zrozum, że waga jest w normie

• Sprawdź wskaźnik BMI (Body Mass Index), który w zwykle jest w zdrowej normie.
• Zdrowie to nie tylko liczba na wadze, ale ogólny stan organizmu, poziom energii i dobre samopoczucie.

2. Sprawdź co oznacza zdrowe odżywianie

• Ortoreksja polega na obsesji na punkcie „czystego” jedzenia. Uświadom sobie, że równowaga i różnorodność w diecie są kluczowe.
• Żadne jedzenie nie jest "złe" czy "zakazane" – zdrowa dieta może obejmować zarówno owoce, warzywa, jak i czasem pizzę czy czekoladę.

3. Pracuj nad relacją z jedzeniem

• Planuj posiłki – regularne jedzenie co 3-4 godziny pomoże uniknąć ciągłego myślenia o jedzeniu a w następstwie napadów objadania się.
• Unikaj skrajności – skrajnie zdrowe jedzenie często prowadzi do napadów objadania się, bo organizm domaga się kalorii i składników odżywczych.
• Praktykuj uważne jedzenie (mindful eating) – skup się na jedzeniu w trakcie, smakuj, jedz bez pośpiechu.

4. Pracuj nad obrazem swojego ciała

• Świadome korzystaj z mediów społecznościowych – Instagram i TikTok promują nierealistyczne standardy urody.
• Ćwicz wdzięczność wobec ciała – zamiast skupiać się na wadze, doceń swoje ciało za to, co potrafi i jak Tobie służy (np. za możliwość chodzenia, tańca, siłę).
• Unikaj częstego ważenia się i sprawdzania ciała w lustrze – te zachowania mogą pogłębiać obsesję na punkcie wyglądu.

5. Poszukaj wsparcia

• Rozmawiaj z bliskimi – wsparcie rodziny, przyjaciół jest bezcenne
• Znajdź inne pasji – sport, sztuka, książki, muzyka – to pomoże skupić się na czymś innym niż jedzenie i wygląd.
• Prowadź dziennik emocji – może Ci pomóc w identyfikowaniu, kiedy i dlaczego pojawiają się negatywne myśli o ciele i jedzeniu.

6. Kiedy potrzebujesz pomocy specjalisty?

• Jeśli obsesja na punkcie zdrowego jedzenia i odchudzania wpływa negatywnie na jej codzienne życie.
• Jeśli napady objadania się powodują wyrzuty sumienia i kolejne restrykcje.
• Jeśli pojawia się depresja, lęki, izolacja od bliskich.

Psychodietetyk, psycholog lub psychoterapeuta od zaburzeń odżywiania mogą pomóc w nauce zdrowej relacji z jedzeniem i własnym ciałem.

Na koniec przesłanie: zdrowie to równowaga, nie skrajności

„Zdrowe odżywianie” to nie tylko warzywa i superfoods, ale także radość z jedzenia i brak stresu z nim związanego. – Perfekcja nie istnieje – najważniejsze to żyć w zgodzie ze sobą, dbać o zdrowie, ale bez obsesji.